Σάββας Ιακωβίδης

Μετά τους σεισμούς, ο Τούρκος Πρόεδρος είναι γονατισμένος πολλαπλώς. Ερώτηση: Στο πλαίσιο της λεγόμενης «διπλωματίας των σεισμών», Αθήνα και Λευκωσία θα του προσφέρουν ξανά χείρα βοηθείας και νέα κίνητρα; Και επειδή για την Τουρκία μιλάμε, να θυμούνται τις απειλές Ερντογάν ότι θα έρθει νύχτα και να μην ξεχνούν τη ρήση του αυτοκράτορα της Πρωσίας, Φρειδερίκου Β΄ του Μεγάλου: «Διπλωματία χωρίς όπλα είναι σαν μουσική χωρίς όργανα»

Οι νόμιμοι κάτοικοι της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφάσισαν: Νέος Πρόεδρος είναι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, πρώην στενός συνεργάτης του απερχόμενου Προέδρου, Ν. Αναστασιάδη. Ήδη, καλείται ν’ ανταποκριθεί τάχιστα στις υψηλές προσδοκίες των πολιτών. Δεν έχει πολλά περιθώρια ανοχής ή και αναμονής. Οι εκλογές, πέραν άλλων συγκυριών, διεξήχθησαν και υπό το βάρος του φονικού σεισμού στην Τουρκία. Προδιαγράφεται νέα «διπλωματία των σεισμών», όπως το 1999. Ας θυμηθούμε: Το 1996 προκλήθηκε η κρίση των Ιμίων και η γκριζοποίησή τους με τη γνωστή δήλωση Χόλμπρουκ: «No ships, no flags, no armies». Τριάμισι χρόνια αργότερα, σημειώθηκε ο φονικός σεισμός στη ΒΔ Μικρά Ασία, με επίκεντρο τη Νικομήδεια.

Όπως και τώρα, η Ελλάδα ανταποκρίθηκε τότε με ομάδες διασωστών και ανθρωπιστική βοήθεια. Η αντιπαράθεση, που το 1996 είχε φτάσει στα όρια πολεμικής αναμέτρησης, έδωσε τη θέση της σε φιλικές προσεγγίσεις υπό την πίεση της καταστροφής και του ανθρώπινου πόνου. Ένα μήνα μετά τον σεισμό στην Τουρκία, τον Σεπτέμβριο του 1999 ακολούθησε ο σεισμός στην Πάρνηθα και στην Αθήνα. Η Τουρκία, με τη σειρά της ανταποκρίθηκε με βοήθεια στην Ελλάδα. Μπροστά στην κοινή τραγωδία, οι δύο χώρες προέβησαν σε θετικά βήματα προσέγγισης σε τομείς «χαμηλής πολιτικής». Έτσι γεννήθηκε ο όρος περί «διπλωματίας των σεισμών», που ακολουθήθηκε από διάφορες συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας, μετέβη την περ. Κυριακή στην Αν. Τουρκία, που επλήγη από τον σεισμό, και εκεί συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του, Τσαβούσογλου. Η αγκαλιά των δύο υπουργών και η συμμετοχή της ΕΜΑΚ στις προσπάθειες διάσωσης επιζώντων κάτω από τα χαλάσματα έδωσαν αφορμή σε ξένα Μέσα και αναλυτές να ανασύρουν στην επιφάνεια τη λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών». «Το ταξίδι του κ. Δένδια εντάσσεται σε έναν νέο γύρο της λεγόμενης “διπλωματίας των σεισμών”», επισήμανε το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press. Εξάλλου, το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) εστίασε στην αγκαλιά των δύο υπουργών και επισήμανε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν επιδεινωθεί μετά τις επανειλημμένες απειλές του Προέδρου Ερντογάν για εισβολή στα ελληνικά νησιά.

Είναι αυτονόητο και πολύ πιθανό, μια ενδεχόμενη εκτόνωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, εξαιτίας και μετά τους σεισμούς, να έχει άμεσο αντίκτυπο και στο Κυπριακό. Μια τέτοια εξέλιξη θα εντάσσεται στην πολύχρονη προσπάθεια των Ην. Πολιτειών, πρώτον, να εξομαλύνουν την κρίση μεταξύ δύο συμμάχων χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, με παράπλευρες επιπτώσεις στην Κύπρο και στο Κυπριακό. Δεύτερον, να συμβάλουν στη ρύθμιση της διαφοράς Ελλάδος-Τουρκίας στο Αιγαίο. Τρίτον, να εντάξουν και την επίλυση του Κυπριακού σε ένα ευρύτερο πλέγμα διπλωματικών δράσεων για σταθερότητα και ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με επίκεντρο την ενέργεια.

Τέταρτον, από το 2015 γινόταν λόγος στις ΗΠΑ για αξιοποίηση της ενέργειας με αγωγούς ισραηλινού και κυπριακού φυσικού αερίου προς την Τουρκία-Ευρώπη στο πλαίσιο λύσης στο Κυπριακό (Φ. Αργυρού: «Ο ‘κλειδωμένος’ χάρτης του Κυπριακού, ο χάρτης Μπάιντεν και ο ‘κλειδοκράτορας’ Μαυρογιάννης»-«Σημερινή», 22/12/2022).Ο εμπνευστής του χάρτη Μπάιντεν είναι ο Ανώτερος Σύμβουλος Ενεργειακής Ασφάλειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άμος Χόκσταϊν. Τον Αύγουστο του 2016, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Bloomberg, είπε: «Εάν καταφέρουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία για το μελλοντικό καθεστώς του νησιού [σσ. Κύπρο], ξεκλειδώνουμε όχι μόνο Ισραήλ-Τουρκία, ξεκλειδώνουμε τη μελλοντική παραγωγή και τους προορισμούς της Κύπρου. Μπορείς να έχεις έναν αγωγό φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας προς την Ευρώπη και μπορείς να έχεις LNG μέσω Αιγύπτου προς την Ευρώπη» (i-epikaira.blogspot.com– 14/2/2023).

Σε αυτό το πλαίσιο, που προετοιμάζεται εδώ και εφτά τουλάχιστον χρόνια, εντάσσονται δύο σημαντικά δεδομένα. Το ένα είναι η ακύρωση από τη Λευκωσία, της πολιτικής των κυρώσεων κατά της Τουρκίας και η ολέθρια υποβάθμιση του Κυπριακού σε επίπεδο ΜΟΕ. Και πότε; Όταν, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ και η ΕΕ ανακάλυψαν, αίφνης, το Διεθνές Δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αναγκαιότητα σκληρών, τιμωρητικών κυρώσεων κατά της Μόσχας αλλ’ ουδέν εναντίον της κατοχικής Τουρκίας.Το άλλο, εξίσου σημαντικό δεδομένο είναι η θέση Χριστοδουλίδη για τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας και τι πρέπει να της προτείνουμε. Ως Υπουργός Εξωτερικών, ήταν ο προαγωγός της πολιτικής Αναστασιάδη για κυρώσεις κατά της Τουρκίας μετά την εισβολή της στην κυπριακή ΑΟΖ, τον Μάϊο του 2019. Προεκλογικά, όμως, είπε ότι αυτές απέτυχαν! Και σε συνέντευξή του στο euronews (9/2/2023), είπε:

«Η Τουρκία θα προχωρήσει -και πρέπει να το αντιληφθούμε αυτό- σε επίλυση του Κυπριακού, μόνο αν νιώσει ότι τα οφέλη μέσα από τη λύση του Κυπριακού για την ίδια είναι σαφώς περισσότερα από τη σημερινή απαράδεκτη κατάσταση πραγμάτων με την κατοχή του 1/3 της πατρίδας μας. Και αυτός που έχει αυτά τα κίνητρα για την Τουρκία είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Να μιλήσω συγκεκριμένα:Η Τουρκία θέλει αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης. Θέλει φιλελευθεροποίηση των θεωρήσεων εισόδου, θέλει αεροπορική συμφωνία με την Ε.Ε., θέλει να μπει στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας. Θέλει να ανοίξουν τα κεφάλαια, όλο αυτό το καλάθι των ευρωτουρκικών, τα οποία είναι σαφώς σημαντικά για την Τουρκία, για την τουρκική κυβέρνηση, για την τουρκική κοινωνία, με πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Εμείς είμαστε έτοιμοι να τα συζητήσουμε. Μαζί με το Κυπριακό να τα συζητήσουμε όλα αυτά, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο».

Ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι «πανέτοιμος», όπως δηλώνει κατά κόρον, για να κυβερνήσει. Εκτός από πολλές άλλες «καυτές πατάτες», το ενεργειακό και η διασύνδεσή του με την επίλυση του Κυπριακού είναι μια από τις πιο καυτές. Προσφέρει και αυτός νέα κίνητρα στην κατοχική Τουρκία, προφανώς για να την δελεάσει να συναινέσει σε επανέναρξη συνομιλιών «από εκεί που έμειναν» στο Crans Montana.Ο Ν. Χριστοδουλίδης είναι «πανέτοιμος» να καταθέσει στο τραπέζι συνομιλιών όλα τα ζητήματα που ενδιαφέρουν την Άγκυρα.

Μετά τους σεισμούς, ο Τούρκος Πρόεδρος είναι γονατισμένος πολλαπλώς. Ερώτηση: Στο πλαίσιο της λεγόμενης «διπλωματίας των σεισμών», Αθήνα και

Λευκωσία θα του προσφέρουν ξανά χείρα βοηθείας και νέα κίνητρα;Και επειδή για την Τουρκία μιλάμε, να θυμούνται τις απειλές Ερντογάν ότι θα έρθει νύχτα και να μη ξεχνούν τη ρήση του αυτοκράτορα της Πρωσίας, Φρειδερίκου Β΄ του Μεγάλου: «Διπλωματία χωρίς όπλα είναι σαν μουσική χωρίς όργανα».