Εδώ και πάνω από δύο εβδομάδες η κυπριακή κοινωνία συγκλονίζεται από κατά συρροήν δολοφονίες ξένων γυναικών από 35χρονο. Από την πρώτη ημέρα που όλως τυχαίως ξετυλίχτηκε το κουβάρι αυτών των πρωτοφανών εγκλημάτων, ο Αρχηγός της Αστυνομίας και ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός Δικαιοσύνης, βρέθηκαν στο στόχαστρο οξείας κριτικής. Με ένα αίτημα: Να υποβάλουν τις παραιτήσεις τους. Κόμματα όπως και η πλειοψηφία των πολιτών απαιτούν όπως οι πολιτικοί προϊστάμενοι αναλάβουν έμπρακτα τις ευθύνες τους και από πολιτική και προσωπική ευθιξία, να παραιτηθούν.
Μια τέτοια παραίτηση δεν σημαίνει ότι ο Υπουργός και ο Αρχηγός της Αστυνομίας ή και άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Σώματος ευθύνονται ευθέως για τους φρικώδεις φόνους. Όμως, ως πολιτικοί προϊστάμενοι έχουν την ευθύνη των υφισταμένων τους, κάποιοι εκ των οποίων ενήργησαν με καταδικαστέα επιπολαιότητα, ανευθυνότητα, αδιαφορία, ακόμα και με ρατσιστικές διαθέσεις. Σύμφωνα με καταγγελίες και ισχυρισμούς φίλων δολοφονηθεισών γυναικών, αστυνομικά όργανα απέδωσαν την εξαφάνισή τους με τη βολική εξήγηση: «Πήγαν στα κατεχόμενα». Ακόμα και όταν οι φίλοι των κατ’ ισχυρισμόν εξαφανισθεισών επέμεναν ότι δεν πήραν τίποτε από τα προσωπικά αντικείμενά τους.
Η Αστυνομία, ως αντίδραση στην καθημερινή κριτική από κόμματα και πολίτες επιχείρησε να αποδώσει την όποια ανεπάρκεια οργάνων της είτε στη Βουλή είτε σε κόμματα είτε σε άλλους λόγους. Η ουσία, βέβαια, είναι μία και είναι εφιαλτική: Αν ζευγάρι ξένων δεν μετέβαινε στο μεταλλείο Μιτσερού, για να ηχογραφήσει ήχους και είχε το φρικτό συναπάντημα με ένα πτώμα. Και αν φέτος δεν είχαμε πολυομβρία, ένας Θεός ξέρει πόσες άλλες γυναίκες θα είχαν εξαφανιστεί από τα χέρια του κατά συρροήν δολοφόνου, ο οποίος ήταν άνθρωπος υπεράνω κάθε υποψίας.
Νοοτροπίες παχύδερμου
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με γραπτή δήλωσή του, εξέφρασε το συγκλονισμό του για τη φρίκη που διασύρει την Κύπρο διεθνώς. Συστήνει υπομονή μέχρι πέρατος των ερευνών. Και μετά; Θα συσταθεί ακόμα μια ερευνητική επιτροπή για να διερευνήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες κάποια αστυνομικά όργανα δεν ήρθησαν στο ύψος του καθήκοντος και της αποστολής τους. Το πόρισμά της θα γίνει σεβαστό; Θα επακολουθήσουν τιμωρίες, εκδιώξεις, παραιτήσεις; Όχι, βέβαια! Τα πορίσματα για τον όλεθρο στο Μαρί και για το Συνεργατισμό είναι ενδεικτικά νοοτροπιών παχυδέρμου και αποδεικτικά αντιδράσεων καρεκλοκενταύρου.
Θα αναφερθώ ξανά σε ένα γνωστό γεγονός, το οποίο καταδεικνύει, πρώτον, πόσα πολλά έτη φωτός οι ηγέτες αυτού του δύσμοιρου τόπου είναι πίσω από ενδεδειγμένες πολιτικές πρακτικές που λειτουργούν σε άλλες χώρες.
Δεύτερον, πολιτικοί και κομματάρχες δεν διαθέτουν εκείνην την πολιτική και άλλη παιδεία που μετουσιώνεται σε απόλυτο σεβασμό της ευαισθησίας του λαού, της προσωπικής και συλλογικής αξιοπρέπειας και της κοινωνικής αντίδρασης και κριτικής για θέματα που άπτονται της προσωπικής, συλλογικής και κρατικής ιδιοσυστασίας.
Τρίτον, απαιτείται πολύς προσωπικός ανδρισμός μα και υπέρμετρος αυτοσεβασμός, με πλήρη συναίσθηση του δημόσιου αξιώματος ως θυσιαστικής έκφρασης για τον τόπο, ώστε οι πολιτικοί να νοιάζονται μόνο για το δημόσιο συμφέρον.
Καμία, βέβαια, αναφορά στην υστεροφημία, η οποία είναι σε τραγική ανυπαρξία στις σκέψεις και στους προβληματισμούς δημόσιων προσώπων. Και, φυσικά, στην Κύπρο δεν θα έχουμε ποτέ από πολιτικούς ένα εύτολμο χαρακίρι αξιοπρέπειας, λεβεντιάς και σεβασμού προς το λαό.
Το παράδειγμα του Ολλανδού
Ιδού, λοιπόν, διδακτικό παράδειγμα πολιτικής ευθιξίας και σεβασμού της λαϊκής απαίτησης για έμπρακτη ανάληψη ευθυνών από τους ηγήτορες:
Στις 17 Απριλίου 2002 (πριν από 17 χρόνια ακριβώς) ο τότε πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Βιμ Κοκ, παραιτήθηκε μετά από έκθεση που απέδιδε ευθύνες στην κυβέρνησή του για τη στάση των Ολλανδών κυανοκράνων στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Όπως μετέδωσε το πρακτορείο Ασσόσιεϊτεντ Πρες, ο Κοκ ανακοίνωσε την παραίτηση ύστερα από έκτακτη σύνοδο του υπουργικού συμβουλίου, στην οποία συζητήθηκε η έκθεση.
Δήλωσε: «Θα πάω στη βασίλισσα και θα της υποβάλω τις παραιτήσεις όλων των υπουργών και των υφυπουργών». Η έκθεση αναφέρει ότι το ολλανδικό απόσπασμα που είχε, το 1995, αποστολή να προφυλάξει τον θύλακα της Σρεμπρένιτσα από τους Σέρβους, δεν είχε ούτε σαφή εντολή αποστολής ούτε επαρκή μέσα. Έτσι απέτυχε να εμποδίσει τους Σέρβους, οι οποίοι κατέσφαξαν 7.500 μουσουλμάνους. Ο Κοκ εκτίμησε, λίγο μετά την παραίτηση, ότι η Ολλανδία είναι συνυπεύθυνη για την πτώση της Σρεμπρένιτσα και τη μετέπειτα σφαγή. Τότε ήταν ο ίδιος πρωθυπουργός.
«Κατέστη πλέον ορατή, έπειτα από την παραίτηση της κυβέρνησης, η πολιτική συνυπευθυνότητα της Ολλανδίας για την κατάσταση που οδήγησε στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα», δήλωσε μιλώντας στο Κοινοβούλιο. Ωστόσο ο Κοκ επέμεινε ότι η
Ολλανδία δεν είναι υπεύθυνη «για το φρικτό θάνατο χιλιάδων μουσουλμάνων της Βοσνίας. Υπεύθυνοι είναι οι Σέρβοι της Βοσνίας», πρόσθεσε, και κατέληξε: «Η διεθνής κοινότητα είναι ανώνυμη και δεν μπορεί να αναλάβει ευθύνη με τρόπο ορατό για τα θύματα και τους οικείους των θυμάτων. Εγώ, όμως, μπορώ και το έκανα».
Καταρράκωση εμπιστοσύνης
Προσέξτε την τεράστια διαφορά ανάμεσα στα λεχθέντα από τον τότε Ολλανδό Πρωθυπουργό και σε όσα έχουν λεχθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Κυβ. Εκπρόσωπο, τον υπουργό Δικαιοσύνης και τον Αρχηγό Αστυνομίας. Ο Κοκ μπόρεσε, είπε, και ανέλαβε την ευθύνη, έμπρακτα και ακαριαία. Οι δικοί μας ηγήτορες επιδίδονται στο γνωστό, παλαιόθεν και συντηρούμενο μέχρι σήμερα, άθλημα να κλοτσούν τη μπάλα των ευθυνών ο ένας στον άλλο και, τελικά, στον βολικό κανένα!
Συστήνουν στους πολίτες να κάνουν υπομονή, να επιδείξουν ψυχραιμία, να αναμένουν τα ευρήματα των ερευνών, τα πορίσματα διερευνήσεων και… βλέπουμε. Δεν είπαν τα ίδια οι προηγούμενοι κυβερνώντες για τον όλεθρο στο Μαρί, οι οποίοι σήμερα κάνουν τους τιμητές στους σημερινούς; Και οι σημερινοί κυβερνώντες δεν διαβεβαίωναν ότι ΘΑ σεβαστούν όποιο και αν είναι το πόρισμα για τον Συνεργατισμό;
Η προκλητική ανακολουθία τους και η πρωτοφανής ασέβειά τους προς το δημόσιο αίσθημα, πρώην και νυν κυβερνώντων:
Πρώτον, συμβάλλουν στην απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών εξαιτίας της ανεπάρκειας, ανικανότητας, αναξιότητας και προκλητικότητας τους προς τους πολίτες.
Δεύτερον, επενεργούν στην εμπέδωση μιας γενικευμένης πλέον, αντίληψης ότι, τελικά, δεν υπάρχει υπευθυνότητα, σοβαρότητα, επαγγελματισμός και επάρκεια εκ μέρους των κυβερνώντων.
Τρίτον, οδηγούν στην ισοπέδωση και καταρράκωση κάθε εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους κυβερνώντες, οι οποίοι επιμένουν να συμπεριφέρονται με αλαζονεία, αδιαφορία και ασέβεια προς το δημόσιο αίσθημα οργής και αγανάκτησης γι’ αυτά τα φρικώδη που συμβαίνουν.
Τέταρτον, επειδή οι γυναίκες ήταν ξένης εθνικότητας, λειτούργησε η κυπραίικη, απαράδεκτη νοοτροπία της αδιαφορίας και της φτηνής δικαιολογίας. Αν, όμως, ήταν Κύπριες ή από χώρα της ΕΕ, θα είχαν διαφορετική αντιμετώπιση.
Μνήμη χρυσόψαρου
Πέμπτον, πολλοί ξέχασαν πως μόλις πριν από 45 χρόνια, χιλιάδες Κύπριοι με μια βαλίτσα στο χέρι, μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή, αναζήτησαν καλύτερη μοίρα σε ξένους τόπους. Όπως ακριβώς έπραξαν και οι δολοφονηθείσες ξένες γυναίκες.
Έκτον, η κριτική κατά της Αστυνομίας, ορθή ή λανθασμένη, δίκαιη ή άδικη συμβάλλει, δυστυχώς, στην απαξίωση της Δύναμης και των στελεχών της και αυτό είναι μέγα πρόβλημα. Στην Αστυνομία υπηρετούν ευόρκως πάρα πολλά καταξιωμένα και μορφωμένα στελέχη, τα οποία βλέπουν με απόγνωση τις εναντίον της Δύναμης γενικευμένες επικρίσεις.
Έβδομον, αποδυναμώνεται η εμπιστοσύνη των πολιτών και προς την Εθνική Φρουρά, εξαιτίας του καθ’ ομολογίαν δολοφόνου, στελέχους της Δύναμης. Κάποιοι, ανεύθυνα, επιπόλαια και αστόχαστα, στοχοποιούν το σύνολο των ευόρκως υπηρετούντων στην Ε.Φ.
Όγδοον, κατερειπώνεται το αίσθημα ασφάλειας που εξ ορισμού και εξ αποστολής, η Αστυνομία οφείλει να εμπεδώνει στους πολίτες.
Συμπερασματικά: Εδώ δεν είναι… Ολλανδία, με ευαισθησίες και αντιλήψεις περί πολιτικού πολιτισμού, πολιτικής ευπρέπειας και πολιτικής ευθιξίας, οι οποίες οδηγούν σε παραίτηση ολόκληρης κυβέρνησης. Εδώ είναι η χέρσα, πολιτικά άγονη Κύπρος όπου δεν φύεται ούτε μεγαλώνει ούτε θάλλει αυτή η περίφημη ευθιξία, ως έμπρακτη απόδειξη σεβασμού προς τους πολίτες, στερέωσης θεσμών και δημοκρατικών πρακτικών, οι οποίες εμπεδώνουν αίσθημα αξιοπρέπειας, ασφάλειας και ζείδωρης ενίσχυσης αξιών και αρχών από άξιους, ικανούς και άριστους.
Στην Κύπρο ισχύουν τα γνωστά άθλια: «Κρύψε να περάσουμε». Ή, «ως τζιήθθεμερου τζιαι βλέπουμε». Ή, «εγιώ, εν τζιαι»! Ή, «τι μας νοιάζει για κάποιες ξένες…». Και το χειρότερο: Όσοι κυβερνούν, έχουν την πεποίθηση ότι οι πολίτες έχουν μνήμη χρυσόψαρου. Θα ξεχάσουν. Θα προσπεράσουν. Και θα τους ξαναψηφίσουν. Αυτό και αν είναι το έσχατο, ευτελέστατο, κακουργηματικό κατάντημα.
