Η προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με ανακοίνωσή της (20.4.2020), καταδίκασε «με τον πιο έντονο τρόπο» νέα τουρκική πειρατική ενέργεια στην κυπριακή ΑΟΖ, στα τεμάχια 6 και 7. Όπως είναι γνωστό, αυτά έχουν αδειοδοτηθεί στις εταιρείες ΕΝΙ (Ιταλία) και Total (Γαλλία). Η Λευκωσία αντέδρασε στην έκτη προσπάθεια της κατοχικής Τουρκίας να διενεργήσει γεώτρηση ως εξής:
«Πρόκειται», αναφέρει, «για άλλη μια ‘πειρατική’ ενέργεια που συνιστά κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου. Το ίδιο ισχύει και για τις συνεχιζόμενες σεισμικές έρευνες που η Τουρκία διενεργεί παράνομα εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και για τη συνεχιζόμενη ‘στρατιωτικοποίηση’ των θαλασσών γύρω από την Κύπρο, η οποία θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο».
Γιατί, όμως, η Λευκωσία καταδίκασε τη νέα τουρκική πειρατεία μόλις στις 20 τρέχοντος; Ο Τούρκος ΥπΕξ, Τσαβούσογλου, πέντε ημέρες προηγουμένως (15.4.2020) είχε προαναγγείλει κομπαστικά και προκλητικά:
· «Οι δραστηριότητες για υδρογονάνθρακες θα συνεχιστούν, τώρα έχουμε και τρίτο γεωτρύπανο, το ‘Κανουνί’, και μπορεί να το στείλουμε, αν χρειαστεί, στην περιοχή. Είμαστε ανοιχτοί στον διάλογο με όλες τις χώρες, το έχουμε υπογραμμίσει επανειλημμένως, εκτός από τους Ε/κ, τους οποίους δεν αναγνωρίζουμε».
«Ίση κατανομή»
Την ίδια μέρα που η προεδρία της Δημοκρατίας εξέδιδε την καταδικαστική ανακοίνωση το γεωτρύπανο «Γιαβούζ», τελικά, με συνοδεία πολεμικού πλοίου, κατευθύνθηκε προς την κυπριακή ΑΟΖ. Ο Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε ξανά πως:
«Το πρόβλημα στην Ανατ. Μεσόγειο προκύπτει από τη συμπεριφορά των Ε/κ, που αγνόησαν την Τουρκία σε δύο πράγματα: Στην οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών δικαιοδοσίας και στο ότι ξεκίνησαν γεωτρήσεις στην Ανατ. Μεσόγειο πριν συμφωνήσουν για ίση κατανομή των φυσικών πηγών ενέργειας με τους Τ/κ». Πρόσθεσε: «Για τη σταθερότητα της περιοχής πρέπει τα δύο μέρη στο νησί να έρθουν κοντά και να συμφωνήσουν στην ίση κατανομή των ενεργειακών πόρων», κατέληξε.
Οι νέες τουρκικές πειρατικές προκλήσεις πραγματοποιούνται εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού. Ενώ, δηλ., όλα τα κράτη ασχολούνται με την αντιμετώπιση της μάστιγας, η Τουρκία ενεργεί ως εάν να μη συμβαίνει τίποτε. Ή ως εάν η ίδια δεν έχει επηρεαστεί από τον όλεθρο. Γιατί, λοιπόν, ο Τούρκος Πρόεδρος επιτίθεται και πάλι εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώ συνεχίζει και εντείνει τις προκλήσεις και κατά της Ελλάδος;
Οικονομική κατάρρευση
Ο Ερντογάν συμπεριφέρεται ως πειρατής επειδή θέλει να εκμεταλλευτεί το διεθνές άναρχο σύστημα και το ασταθές αλλά ρευστό περιφερειακό περιβάλλον για λόγους όχι μόνο εσωτερικής κατανάλωσης, αλλά και επιβολής του στη γεωπολιτική και στρατηγική σκακιέρα της λεκάνης της Λεβαντίνης και της Αν. Μεσογείου.
· Έστω και αν ο κορωνοϊός θερίζει στην Τουρκία, η οποία ενδέχεται να μετεξελιχθεί σε νέα, χειρότερη Ιταλία. Παρά τις γελοίες καυχησιές του Ερντογάν ότι η χώρα διαθέτει το… καλύτερο σύστημα υγείας, Τούρκοι γιατροί και ξένα ΜΜΕ (π.χ. New York Times) υποστηρίζουν ότι η πραγματική κατάσταση αποκρύπτεται και είναι απείρως χειρότερη απ’ όσο φαίνεται.
Από την άλλη, η τουρκική οικονομία και η τουρκική λίρα έχουν πάρει την κατιούσα. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας εξαντλούνται αλλ’ ο Ερντογάν αρνείται να καταφύγει στο σωσίβιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
· Εξάλλου, οι τουρκικές εισβολές στη Συρία και ειδικά η κατάσταση στο Ιντλίμπ, η επιχείρηση στη Λιβύη και ο υβριδικός πόλεμος στον Έβρο, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Ο τουρκικός στρατός ηττήθηκε και εξευτελίστηκε.
Όπως συμβαίνει εδώ και πολλές δεκαετίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι στόχοι της τουρκικής πολιτικής εναντίον του Ελληνισμού παραμένουν αμετάθετοι. Ο Ερντογάν, όπως και όλοι οι προκάτοχοί του, επιχειρεί εξαγωγή της εσωτερικής κρίσης προς τους αδύναμους κρίκους. Δηλ. στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
Επιστροφή στο έθνος-κράτος
Οι λόγοι είναι πολλοί και συναρτώνται όχι μόνο προς την αστάθεια του διεθνούς και περιφερειακού συστήματος αλλά ανάγονται και στη γνωστή, διαχρονική θέση ότι ο τουρκικός γκρίζος λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται:
Πρώτον, η Ελλάδα και η Κύπρος όπως και όλες οι χώρες, ανεξάρτητα από ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα διακυβέρνησης, βρέθηκαν προ απροόπτου και ουσιαστικά απροετοίμαστες. Ή και αδιαφόρησαν και αμέλησαν να πάρουν έγκαιρα μέτρα ανακοπής και αντιμετώπισης της ασθένειας.
· Δεύτερον, κατά τρόπο δραματικό, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης επέστρεψαν στην αρχική υπόστασή τους ως έθνη-κράτη. Αντί, δηλ., να λειτουργήσουν συλλογικά και με αλληλεγγύη, ενήργησαν κατά τη γνωστή πρακτική, «ο σώζων εαυτόν σωθήτω!».
Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέδειξε πρωτοφανή ολιγωρία και αναλγησία έναντι κυρίως της Ιταλίας και της Ισπανίας, οι οποίες επλήγησαν καίρια από τη μάστιγα με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και κρούσματα. Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενήργησε περισσότερο ως Γερμανίδα παρά ως εκπρόσωπος όλων των Ευρωπαίων.
Τέταρτον, τα κράτη-μέλη της ΕΕ παραβίασαν τις τέσσερεις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης – δηλαδή την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, υπηρεσιών, προσώπων και κεφαλαίων και έκλεισαν τα σύνορά τους.
Η Exxon Mobil παγώνει…
Πέμπτον, δύο από τις βασικές λειτουργίες της ΕΕ, ο συμβιβασμός και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών, ποδοπατήθηκαν με τον πιο θλιβερό τρόπο, ιδιαίτερα από τη Γερμανία. Ενώ από παντού και ειδικά από τις περισσότερο προσβληθείσες χώρες ακούγονταν εκκλήσεις για βοήθεια, οι υπουργοί της Ένωσης σπατάλησαν πολύτιμο χρόνο σε αντιπαραθέσεις για τον τρόπο αντίδρασης και βοήθειας.
Έκτον, ο αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός Exxon Mobil, στις αρχές Απριλίου, ειδοποίησε τον υπουργό Ενέργειας, Γ. Λακκοτρύπη, ότι παγώνει τις δραστηριότητές του μέχρι τον Σεπτέμβριο 2021.
Ερωτηθείς αν η εξέλιξη αυτή καθυστερεί τα σχέδια Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας σχετικά με τον αγωγό East Med και γενικότερα τα ενεργειακά σχέδια στην περιοχή, ο Γ. Λακκοτρύπης απάντησε καταφατικά.
· Αποκάλυψε παράλληλα ότι αναμένει πως η πανδημία θα επηρεάσει και το υπόλοιπο πρόγραμμα των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, που έχουν αναλάβει οι ευρωπαϊκές εταιρείες (ιταλική) ΕΝΙ και (γαλλική) TOTAL.
Φόβος και αστάθεια
Έβδομον, ο κορωνοϊός έχει μεταβάλει άρδην τα δεδομένα της γεωπολιτικής στην περιοχή της Αν. Μεσογείου. Όλα τα κράτη, υπό το βάρος και τις δραματικές οικονομικές, κοινωνικές, ακόμα και πολιτικές επιπτώσεις και προεκτάσεις της ασθένειας, εστιάζουν τις προσπάθειές τους πρώτα στην ανάκαμψη της οικονομίας τους, η οποία προκαλεί αφαίμαξη πόρων, ανεργία, αβεβαιότητα, φόβο και αστάθεια με μακροπρόθεσμες αρνητικές παρενέργειες.
Όγδοον, η κυπριακή οικονομία, που μόλις είχε αρχίσει να ανακάμπτει, δέχεται καίριο πλήγμα. Αναπτυξιακά έργα μάλλον τίθενται στο ψυγείο. Προέχει η στήριξη των επιχειρήσεων, το ξεκίνημα της οικονομίας και η κάμψη της ανεργίας που καλπάζει ξανά.
Ένατον, το διεθνές άναρχο σύστημα γίνεται ακόμα πιο ευάλωτο, πρώτα από την εντεινόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας, εξαιτίας τώρα και του κορωνοϊού. Δεύτερον, από την υιοθέτηση από πολλές δημοκρατικές χώρες πρακτικών αυταρχικών καθεστώτων, για να επιβάλουν περιοριστικά μέτρα στους πολίτες τους με παραβίαση θεμελιωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων τους.
Μηνύματα Ερντογάν
Μέσα σε αυτό το ζοφερό, ασταθές, επικίνδυνο διεθνές σύστημα και περιφερειακό περιβάλλον, γυροφέρνει αλυχτώντας ο τουρκικός γκρίζος λύκος. Όσα συντελούνται ή θα συμβούν προσεχώς, μεταβάλλουν τα δεδομένα στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά. Ο Ερντογάν στέλνει ξανά ηχηρά μηνύματα προς πολλούς αποδέχτες και πρώτα προς την Αθήνα και τη Λευκωσία. Οι στόχοι του είναι ευκρινείς:
· Να αποδείξει ότι, ακόμα και σε περίοδο αβεβαιότητας, η Τουρκία δεν αφίσταται των επιθετικών και ηγεμονικών επιδιώξεών της. Αγνοεί πλήρως τις γελοίες κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της. Προβάλλει τον εαυτό της ως ισχυρό δρώντα στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
· Επιμένει να αρπάξει τους υδρογονάνθρακες της Λεκάνης της Λεβαντίνης και ειδικά της Κύπρου. Παίζει διπλό παιχνίδι με τις ΗΠΑ (που ακόμα την χαϊδεύουν) και με τη Ρωσία (που την εκμεταλλεύεται). Υπονομεύει το ΝΑΤΟ ενώ το εκλιπαρεί για βοήθεια.
Με αυτά τα δεδομένα θα ήταν πραγματικά άσοφο, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, Μητσοτάκης, να επιδιώξουν μελλοντικές συνομιλίες με τον Ερντογάν, με τις προϋποθέσεις της προ κορωνοϊού εποχής, ή με νέα τετελεσμένα που προσπαθεί να δημιουργήσει.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός επέδειξε ηγετικές ικανότητες στον χειρισμό του υβριδικού πολέμου που η Τουρκία επιχείρησε στον Έβρο, όπως και στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Στο Κυπριακό και στα Ελληνοτουρκικά, Αθήνα και Λευκωσία οφείλουν να συνεργαστούν στενά, γνήσια και ειλικρινά έχοντας υπόψη ένα αμάχητο δεδομένο:
· Αν χαθεί και τουρκοποιηθεί η Κύπρος, η Ελλάδα θα συρρικνωθεί και θα καταστραφεί. Πέρα από τον κορωνοϊό υπάρχει και ο αδίστακτος τουρκοϊός. Άρα, επιβάλλεται να χαραχθεί μια πραγματική και μακράς πνοής εθνική στρατηγική ανακοπής και εξουδετέρωσης της τουρκικής απειλής με κάθε μέσο και τρόπο. Χωρίς άλλες ψευδαισθήσεις ή ευσεβείς πόθους.
