Η κυρία Isabelle Dumont, η νέα πρέσβειρα της Γαλλίας στην Κύπρο, στην πρώτη συνέντευξή της (Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, 26.10.2019), προέβη σε μερικές πολύ σημαντικές δηλώσεις, όσον αφορά την πολιτική και τις σχέσεις της χώρας της με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η κ.Dumont είπε πως, «ως κράτος μέλος της ΕΕ, η Γαλλία υπεραμύνεται της κυριαρχίας της Κύπρου γιατί θεωρούμε πως η κυριαρχία ενός κράτους-μέλους της ΕΕ πρέπει να τυγχάνει υπεράσπισης και επίσης λόγω της ανάγκης υπεράσπισης του διεθνούς δικαίου της θάλασσας. Δεν υπερασπιζόμαστε την κυριαρχία της Κύπρου λόγω οποιασδήποτε γαλλικής εταιρείας», υπογράμμισε.
Όταν κλήθηκε να σχολιάσει την τουρκική εισβολή και κατοχή μεγάλου τμήματος της κυπριακής ΑΟΖ, η Γαλλίδα πρέσβειρα παρέπεμψε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, τα οποία υιοθετήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Και επισήμανε πως «η Γαλλία έχει παίξει τον ρόλο της για την επίτευξη συναίνεσης πάνω σε αυτό. Έχουμε δείξει μεγάλη αλληλεγγύη προς την Κύπρο, περιλαμβανομένων της ναυτικής μας παρουσίας στην περιοχή και των κοινών μας ασκήσεων. Η Γαλλία έχει παίξει ένα σημαντικό ρόλο σε αυτό το θέμα στην ΕΕ, υποστηρίζοντας την Κύπρο».
«Θα δράσουμε»
Αναφερόμενη στον γαλλικό πετρελαϊκό κολοσσό Total, που θα διεξαγάγει έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, η Γαλλίδα πρέσβειρα υπογράμμισε:
· «Η Total είναι μια ιδιωτική εταιρεία με την οποία βρισκόμαστε σε στενή επαφή. Αλλά αυτό που κάνει η Total δεν είναι μια πολιτική διαδικασία. Είναι μια εργασία. Το πολιτικό όραμα πώς χειριζόμαστε αυτό το θέμα, σχετίζεται με αρχές. Η κυριαρχία της Κύπρου είναι τόσο σημαντική που αν χρειάζεται να δράσουμε, θα δράσουμε».
Ερωτηθείσα πώς η Γαλλία θα δράσει εάν τουρκικά πολεμικά πλοία εμποδίσουν την Total να διεξαγάγει εργασίες της στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως έγινε στο παρελθόν με την ιταλική ENI, η κ. Dumont είπε πως «αυτό θα το συζητήσουμε όταν και εάν συμβεί».
Τέλος, όσον αφορά τη συνεργασία της Κύπρου και της Γαλλίας στον αμυντικό τομέα, η Γαλλίδα πρέσβειρα είπε πως «η συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών είναι κάτι περισσότερο από άριστη σε όλα τα επίπεδα».
Ηγετικός ρόλος
Έγινε εκτενής αναφορά στη συνέντευξη της κ. Dumont, επειδή για πρώτη φορά, ίσως, η πολιτική της Γαλλίας έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι περισσότερο ξεκάθαρη και συγκεκριμένη από προηγουμένως. Οι λόγοι δεν είναι μόνο πετρελαϊκοί, εξαιτίας της εμπλοκής της γαλλικής Total στο κυπριακό ενεργειακό πρόγραμμα.
· Είναι κυρίως πολιτικοί, γεωπολιτικοί και στρατηγικοί και συναρτώνται ευθέως προς την προσπάθεια του προέδρου, Emmanuel Macron, η Γαλλία να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε μιαν Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία υποφέρει από ηγετική λειψανδρία, έκδηλη εσωστρέφεια, αδυναμία εκφοράς πειστικού, δυνατού λόγου και έκφρασης αποφασιστικού ρόλου σε περιφερειακές και διεθνείς υποθέσεις.
Στις 26/9/2017, σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Sorbonne, ο πρόεδρος Macron επεξήγησε την πρωτοβουλία του για «μια κυρίαρχη, ενωμένη και δημοκρατική Ευρώπη». Υπογράμμισε πως οι ευρωπαϊκές χώρες είναι αντιμέτωπες με μεγάλες προκλήσεις όπως η άμυνα και η ασφάλεια, οι μεταναστευτικές ροές, η ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η ψηφιακή επανάσταση και η ρύθμιση της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Χωρίς, βεβαίως, να παραγνωρίζονται οι ασύμμετρες απειλές όπως, η τρομοκρατία, η εγκληματικότητα, η εμπορία προσώπων, τα ναρκωτικά, κτλ.
Επανίδρυση της Ευρώπης
Ο Macron υπογράμμισε ότι κανένα ευρωπαϊκό κράτος μπορεί από μόνο του να αντιμετωπίσει και να δώσει λύσεις σε αυτά τα προβλήματα. Γι’ αυτό, πρόσθεσε, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τις ίδιες πολιτικές, να επιστρέψουμε στην εσωστρέφεια και στα εθνικά μας σύνορα. «Ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουμε το μέλλον μας, είναι να ξαναχτίσουμε μια κυρίαρχη, ενωμένη και δημοκρατική Ευρώπη». Με κινητήρια δύναμη, όπως επισήμανε, τον γαλλογερμανικό άξονα.
· Λίγες βδομάδες αργότερα, στις 11/11/2017, ο Γάλλος Πρόεδρος συναντήθηκε στο Παρίσι με τον Γερμανό ομόλογό του, Φρανκ-Βάλτερ Στανμάϊερ. Σε δηλώσεις του, υπογράμμισε πως «η επανίδρυση της Ευρώπης είναι αναγκαία και επείγουσα και πως η νέα χρονιά (2018), θα είναι απολύτως καθοριστική».
Από την πλευρά του, ο Γερμανός πρόεδρος χαιρέτησε τη «θαρραλέα» ομιλία που είχε εκφωνήσει ο Εμμανουέλ Μακρόν, στις 26 Σεπτεμβρίου (2017) στη Σορβόννη, η οποία άνοιξε μια σειρά από μεταρρυθμιστικές οδούς για την Ευρώπη «σε μια στιγμή που υπήρχε πολύς σκεπτικισμός».
Τρεις στόχοι
Αυτός ο ευρω-σκεπτικισμός δεν φαίνεται να αναιρείται ή τουλάχιστον να μειώνεται. Τα τελευταία δύο χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τον βραχνά του Brexit και τα καπρίτσια των Βρετανών. Η Μέρκελ έχει απολέσει από την αίγλη και τη δύναμή της και οδεύει προς το τέλος της μακράς πολιτικής σταδιοδρομίας της.
· Η Ισπανία και η Ιταλία αντιμετωπίζουν θεσμικές και πολιτειακές κρίσεις. Οι μεταναστευτικές ροές, υπό τον διαρκή εκβιασμό του Τούρκου Προέδρου ότι, θα ανοίξει τις πύλες για εισβολή 3,6 εκ. προσφύγων στη Γηραιά Ήπειρο, προκαλούν ανατριχίλα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Σε άρθρο του (4/3/2019, στον ιστότοπο Project Syndicate) με τίτλο: «Ανανεώνοντας την Ευρώπη», ο Γάλλος Πρόεδρος ανέλυσε σε έκταση τις απόψεις και θέσεις του για ένα καινούργιο ξεκίνημα για την Ευρώπη. Με τρεις στόχους: Υπεράσπιση των ελευθεριών. Προστασία της Ηπείρου. Ανακάλυψη ξανά του πνεύματος της προόδου.
Διάσκεψη για την Ευρώπη
Ο Macron εισηγήθηκε όπως, προς το τέλος αυτού του χρόνου, πραγματοποιηθεί μια Διάσκεψη για την Ευρώπη, με εκπροσώπους από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα κράτη-μέλη ώστε, με ανοικτό πνεύμα, ακόμα και με πιθανή τροποποίηση Συνθηκών (της ΕΕ), να κατατεθούν εκείνες οι αλλαγές, οι οποίες απαιτούνται για μια νέα πολιτική της Ευρώπης.
· Η προτεινόμενη Διάσκεψη θα εμπλέξει τους Ευρωπαίους πολίτες, ακαδημαϊκούς, επιχειρηματίες, συνδικαλιστές, πνευματικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, για να καθοριστεί ένας οδικός χάρτης για την υλοποίηση συγκεκριμένων προτεραιοτήτων.
Πριν από λίγες ημέρες (10/10/2019), η γνωστή δημοσιογράφος, Judy Dempsey της παγκόσμιας δεξαμενής σκέψης, Carnegie Endowment for International Peace, διερωτήθηκε αν ο πρόεδρος Macron μπορεί να ηγηθεί μιας νέας ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Το αναπάντητο, βέβαια, ερώτημα είναι αν η Ευρώπη έχει μία και όχι 28 εξωτερικές πολιτικές… Ζήτησε από αναλυτές, ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους την άποψή τους.
Οι περισσότεροι συγκλίνουν σε κοινές διαπιστώσεις: Με μια «κουτσή πάπια», τη Γερμανίδα Καγκελάριο Μέρκελ, με ένα Βρετανό Πρωθυπουργό, τον Μπόρις Τζόνσον, που σκίζεται να βγάλει τη χώρα από την ΕΕ, με έναν απρόβλεπτο Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ, με μιαν Ιταλία σε αβεβαιότητα, με μιαν ακυβέρνητη Ισπανία και με τις αναξιόπιστες, πλέον, ΗΠΑ, φαίνεται πως ο Macron μπορεί, από συγκυρία, να ηγηθεί της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άνοιγμα στον Πούτιν
Διακήρυξε επανειλημμένα πως θέλει να επανιδρύσει την Ευρώπη. Όμως, δεν μπορεί να παραγνωρίζει ότι η ευρωπαϊκή μηχανή είναι κυρίως η Γερμανία η οποία, παρά τις γνωστές διακηρύξεις για τον γαλλογερμανικό άξονα, ενώ οι βόρειες χώρες δεν βλέπουν με καλό μάτι τις πρωτοβουλίες του Γάλλου Προέδρου.
Όμως, ο Macron δεν φαίνεται να πτοείται. Ανεξάρτητα αν θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος του χρόνου η προταθείσα Διάσκεψη για την Ευρώπη, έκανε δειλά αλλά αποφασιστικά ανοίγματα προς το Ρώσο ομόλογό του, Πούτιν, για αναθέρμανση των ρωσο-ευρωπαϊκών σχέσεων (μετά την κρίση με την Ουκρανία, την προσάρτηση της Κριμαίας, το 2014, και τις ευρωπαϊκές κυρώσεις).
· Κατά τη συνάντηση (19/8/2019), στην Bregancon (Var), ο Γάλλος Πρόεδρος υπογράμμισε ότι «η Ρωσία είναι βαθύτατα ευρωπαϊκή», γι’ αυτό και επιθυμεί «να την αγκυροβολήσει ξανά στην Ευρώπη» επειδή, πρόσθεσε, «πιστεύουμε σε αυτήν την Ευρώπη που εκτείνεται από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ». Πόσο ο Ρώσος πρόεδρος δελεάστηκε από τις καλές προθέσεις του Macron, απομένει να φανεί.
Ο Γάλλος Πρόεδρος έκανε διπλωματικές κινήσεις και προς την Κίνα. Τον περ. Μάρτη, π.χ., προσκάλεσε την Μέρκελ και τον Ζιαν-Κλοντ Γιούνκερ για να συναντήσουν μαζί στο Παρίσι, τον πανίσχυρο Κινέζο Πρόεδρο, Χι Ζινπίνγκ. Τον περ. Αύγουστο, ο Macron ηγήθηκε της συνόδου των G7, στο Biarritz.
Επίσης είναι έκδηλο και ζωηρό το ενδιαφέρον της Γαλλίας για τη Μέση Ανατολή, τον ατέλειωτο συριακό εμφύλιο, την ενεργό εμπλοκή και αντιπαράθεση των δύο μεγάλων, ΗΠΑ και Ρωσίας, και των νέων ενεργειακών προοπτικών που ήδη παρουσιάστηκαν στην Αν. Μεσόγειο (Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος).
«Ευρωπαϊκή Ορθοδοξία»
Ο Macron επιμένει στην ανασύσταση και εμπέδωση μιας νέας «ευρωπαϊκής ορθοδοξίας», η οποία να είναι σε θέση στο εξής να αντιμετωπίσει τους γίγαντες της τεχνολογίας, να ελέγξει τις κολοσσιαίες κινεζικές επενδύσεις στον κόσμο και να ενισχύσει την ευρωπαϊκή άμυνα, παρά τις ειρωνικές αντιδράσεις των Αμερικανών.
· Το ευρωπαϊκό όραμα του Γάλλου Προέδρου χρειάζεται, βεβαίως, την εμπλοκή και συνεργασία των κρατών-μελών, των ευρωπαϊκών θεσμών και μιας αποτελεσματικής γαλλικής διπλωματίας. Προς το παρόν, μικρά κράτη-μέλη της ΕΕ και ειδικά τα μεσογειακά, όπως και κράτη μη μέλη της ΕΕ, φαίνονται να ευνοούν τις γαλλικές πρωτοβουλίες.
Μέσα σε αυτό το ευρύ διπλωματικό, γεωπολιτικό, στρατηγικό και ενεργειακό παιγνίδι της Γαλλίας για να ανακτήσει ηγετικό ρόλο και λόγο στις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις, η Κυπριακή Δημοκρατία φαίνεται να αποκτά εξαιρετική σημασία για τη Γαλλία. Καταδεικνύεται και επιβεβαιώνεται από αλλεπάλληλες δηλώσεις του προέδρου Macron όπως και άλλων Γάλλων αξιωματούχων.
Η Γαλλία ανησυχεί
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο (29/1/2019), και στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής των 7 νοτίων κρατών της ΕΕ (MED7) ο Γάλλος Πρόεδρος υπογράμμισε:
«Η διμερής σχέση μεταξύ της Κύπρου και της Γαλλίας είναι εξαιρετική και τροφοδοτείται από μια υποδειγματική συνεργασία ιδιαίτερα στους τομείς της άμυνας και της ενέργειας. Ειδικότερα, η Κύπρος αποτελεί έναν ενδιάμεσο σταθμό για το γαλλικό Ναυτικό και ιδιαίτερα για το αεροναυτικό συγκρότημα που σχηματίστηκε γύρω από το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle». Όσον αφορά την τουρκική εισβολή και κατοχή μεγάλου τμήματος της κυπριακής ΑΟΖ, ο πρόεδρος Macron, είπε:
· «Θέλω να υπενθυμίσω εδώ την αναγκαιότητα να τύχει σεβασμού η κυριαρχία της Κύπρου και να πω πόσο ανησυχούν τη Γαλλία περιστατικά που κατ’ επανάληψη λαμβάνουν χώρα στην κυπριακή θάλασσα. Και να σας εκφράσω, κύριε Πρόεδρε, όχι μόνο την αλληλεγγύη, αλλά και την υποστήριξή μας. Είναι ένα θέμα το οποίο είχα, εξάλλου, την ευκαιρία να θίξω πολλές φορές στον Πρόεδρο Ερντογάν».
«Αλύγιστη πίστη»
Στις 14/6/2019, κατά τη διάρκεια της 6ης Συνόδου των χωρών του Νότου της ΕΕ, στη Μάλτα, ο Macron δήλωσε ότι η Τουρκία πρέπει να σταματήσει τις παράνομες δραστηριότητές της στην οικονομική ζώνη της Κύπρου. Ταυτόχρονα εξέφρασε την «αμέριστη αλληλεγγύη του στην Κύπρο και την αλύγιστη πίστη του στην κυριαρχία της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα δείξει κανένα δείγμα αδυναμίας προς την Τουρκία», διαμήνυσε ο Μακρόν.
Στις 22/8/2019, κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Παρίσι με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κ. Μητσοτάκη, ο Macron υπογράμμισε: «Θέλουμε να ενισχύσουμε την Ευρώπη της άμυνας. Σήμερα η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυξημένες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία δημιουργεί εντάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Η ΕΕ και η Γαλλία δεν πρόκειται να δείξουν αδυναμία σε αυτόν τον τομέα. Θα ήθελα να εκφράσω την επαγρύπνηση, την αλληλεγγύη μας όσον αφορά τις δραστηριότητες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ».
Ενέργεια, άμυνα, ασφάλεια
Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου στη Λευκωσία πραγματοποιήθηκε στις 6/11/2017. Ο Κυβ. Εκπρόσωπος την χαρακτήρισε ως «σταθμό στις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Γαλλία». Εστιάστηκε σε τρεις ενότητες:
>Η πρώτη ήταν οι διμερείς σχέσεις. Τα τρία βασικά θέματα που συζητήθηκαν ήταν η ενέργεια, η άμυνα και η ασφάλεια, και η οικονομία. Για το θέμα της άμυνας και ασφάλειας, αναγνωρίζεται πλέον η γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου και για τη Γαλλία, αλλά και γενικότερα μέσα στο πλαίσιο της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας που συζητείται σε επίπεδο ΕΕ.
· Ερωτηθείς τι ζητούν οι Γάλλοι από τη ναυτική βάση στο Ζύγι, ο Εκπρόσωπος είπε ότι υπάρχει σχεδιασμός για αναβάθμιση της ναυτικής βάσης κάτι στο οποίο η Γαλλία βλέπει την προστιθέμενη αξία.
>Η δεύτερη ενότητα αφορούσε το Κυπριακό και τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Υπάρχει ξεκάθαρη δέσμευση της Γαλλίας για ουσιαστικότερη και πιο ενεργό εμπλοκή στο Κυπριακό.
>Η τρίτη ενότητα αφορούσε το μέλλον της Ευρώπης, όπως το οραματίζεται και για το οποίο ο Macron ενημέρωσε τον Κύπριο ομόλογό του.
Άριστες σχέσεις
Στις 6/10/2019, ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο Macron και τον ενημέρωσε για την τουρκική εισβολή και κατοχή τμήματος της κυπριακής ΑΟΖ. Σε γραπτή δήλωσή του, ο Κυβ. Εκπρόσωπος είπε πως «ο Πρόεδρος Μακρόν επανέλαβε τη γαλλική θέση, καταδικάζοντας τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας και εκφράζοντας τη θέση ότι, αυτές οι επεμβάσεις που εκφεύγουν του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου, πρέπει να τερματισθούν».
Είναι εμφανές πως τα τελευταία δύο χρόνια και ειδικά πρόσφατα, οι γαλλοκυπριακές σχέσεις διάγουν μια περίοδο πολιτικού, διπλωματικού, αμυντικού και ενεργειακού μέλιτος. Αυτό οφείλεται στις προσπάθειες της Λευκωσίας και στην έκδηλη επιθυμία του Παρισιού να αξιοποιήσει τις άριστες σχέσεις με την Κύπρο. Και αυτό σε μια εποχή δραματικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και της θεμιτής προσπάθειας της Γαλλίας να επιμένει σε επανίδρυση μιας νέας Ευρώπης ως αξιόπιστου και ενεργού δρώντα στην παγκόσμια σκηνή και όχι ως απλού παρατηρητή.
Η Γαλλία επιδιώκει να συμπληρώσει το κενό στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και να αξιοποιήσει το πρωτοφανές κύμα δυσπιστίας φίλων, συμμάχων και εχθρών έναντι των ΗΠΑ για να διαδραματίσει καταλυτικό, διαμεσολαβητικό ή και πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη και σε περιφερειακές και διεθνείς εντάσεις και αντιπαραθέσεις. Θα φανεί σύντομα ποιοι θα την εμπιστευτούν ή όχι και γιατί.
